№ 2
(30)
Москва
2015
Стр.2
ISSN 1681-1062
РЕДКОЛЛЕГИЯ
Главный редактор — Молдован А. М., академик РАН, Институт русского языка им. В. В. Виноградова
РАН
Алексеев А. А. — д. ф. н., профессор, Санкт-Петербургский государственный университет
Андерсен Х. — Ph.D., профессор, Калифорнийский университет, Лос Анжелес, США
Апресян Ю. Д. — академик РАН, профессор, Институт проблем передачи информации РАН; Институт
русского языка им. В. В. Виноградова РАН
Богуславский А. — D.Sc., профессор, Варшавский университет, академик Польской академии наук,
Польша
Богуславский И. М. — д. ф. н., профессор, Мадридский технический университет, Испания; Институт
проблем передачи информации РАН
Вайс Д. — Ph.D, профессор, Цюрихский университет, Швейцария
Варбот Ж. Ж. — д. ф. н., профессор, Институт русского языка им. В. В. Виноградова РАН
Вежбицкая А. — Ph.D., профессор, Австралийский национальный университет, Канберра, Австралия
Гиппиус А. А. — член-корреспондент РАН, профессор, Национальный исследовательский университет
«Высшая школа экономики»
Ди Сальво М.— Ph.D., профессор, Миланский университет, Италия
Добровольский Д. О. — д. ф. н., профессор, Институт русского языка им. В. В. Виноградова РАН
Журавлёв А. Ф. — д. ф. н., профессор, Институт славяноведения РАН; Институт русского языка
им. В. В. Виноградова РАН
Зализняк А. А. — академик РАН, профессор, Институт славяноведения РАН
Иткин И. Б. – к. ф. н., Институт востоковедения РАН; Национальный исследовательский университет
«Высшая школа экономики»
Кайперт Х. — Dr., профессор, Боннский университет, член-корреспондент Геттингенской академии
наук, член-корреспондент Баварской академии наук, Германия
Касаткин Л. Л. — д. ф. н., профессор, Институт русского языка им. В. В. Виноградова РАН
Кленин Э. — Ph.D., профессор, Калифорнийский университет, Лос Анжелес, США
Крысин Л. П. — д. ф. н., профессор, Институт русского языка им. В. В. Виноградова РАН
Мелиг Х.-Р. — Ph.D., профессор, Кильский университет, Германия
Мельчук И. А. — Ph.D., профессор, Монреальский университет, Канада
Мечковская Н. Б. — д. ф. н., профессор, Белорусский государственный университет, Минск, Беларусь
Падучева Е. В.— д. ф. н., профессор, Всероссийский институт научной и технической информации РАН
Плунгян В. А. — член-корреспондент РАН, профессор, Институт русского языка им. В. В. Виноградова
РАН; Институт языкознания РАН; Московский государственный университет им.
М. В. Ломоносова
Рождественская Т. В. — д. ф. н., профессор, Санкт-Петербургский государственный университет
Сичинава Д. В. — к. ф. н., Институт русского языка им. В. В. Виноградова РАН
Тимберлейк А.— Ph.D., профессор, Калифорнийский университет, Беркли; Колумбийский университет,
Нью Йорк, США
Толстая С. М. — д. ф. н., профессор, Институт славяноведения РАН
Томмола Х. — D.Sc., профессор, Университет Тампере, Финляндия
Флайер М.— Ph.D., профессор, Гарвардский университет, Кембридж, США
Шайкевич А. Я. — д. ф. н., профессор, Институт русского языка им. В. В. Виноградова РАН
Шмелев А. Д. — д. ф. н., профессор, Московский государственный педагогический университет;
Институт русского языка им. В. В. Виноградова РАН
Ответственный секретарь — Пичхадзе А. А., д. ф. н., Институт русского языка им. В. В. Виноградова
РАН
Стр.3
RUSSIAN ACADEMY OF SCIENCES
VINOGRADOV INSTITUTE OF RUSSIAN LANGUAGE
RUSSIAN LANGUAGE
AND LINGUISTIC THEORY
№ 2 (30)
Moscow
2015
EDITORIAL BOARD
Chief Editor — Alexander M. Moldovan, D.Sc. (Russian Language), Director, Vinogradov Institute of
Russian Language of the RAS, Full Member of the RAS, Moscow, Russia
Anatoly A. Alexeev, D.Sc. (Russian Language), Professor, Saint Petersburg State University, Saint Petersburg,
Russia;
Henning Andersen, Ph.D. (Slavic Languages and Literatures), Professor, University of California, Los
Angeles, USA;
Yury D. Apresyan, D.Sc. (General Linguistics), Professor, Institute for Information Transmission Problems
of the RAS; Vinogradov Institute of Russian Language of the RAS, Full Member of the RAS,
Moscow, Russia;
Andrzej Bogusławski, D.Sc. (General Linguistics), Professor, Full Member of the Polish Academy of
Sciences, Warsaw University, Poland;
Igor M. Boguslavsky, D.Sc. (General Linguistics), Professor, Technical University of Madrid, Spain; Institute
for Information Transmission Problems of the RAS, Moscow, Russia;
Dmitry O. Dobrovolsky, D.Sc. (General Linguistics), Professor, Vinogradov Institute of Russian Language
of the RAS, Moscow, Russia;
Michael S. Flier, Ph.D. (Slavic Languages and Literatures), Professor, Harvard University, Cambridge, USA;
Стр.4
Alexey A. Gippius, D.Sc. (Russian Language), Professor, National Research University Higher School of
Economics, Corresponding Member of the RAS, Moscow, Russia;
Ilya B. Itkin, Ph.D (Comparative and Contrastive Linguistics and Linguistic Typology), Institute of Oriental
Studies of the RAS; National Research University Higher School of Economics, Moscow, Russia
Leonid L. Kasatkin, D.Sc. (Russian Language), Professor, Vinogradov Institute of Russian Language of
the RAS, Moscow, Russia;
Helmut Keipert, Dr. (Slavonic Studies), Professor em., University of Bonn, Corresponding Member of
the Göttingen Academy of Sciences, Corresponding Member of the Bavarian Academy of Sciences,
Germany;
Emily Klenin, Ph.D. (Slavic Languages and Literatures), Professor, University of California, Los Angeles,
USA;
Leonid P. Krysin, D.Sc. (Russian Language), Professor, Vinogradov Institute of Russian Language of the
RAS, Moscow, Russia;
Nina B. Mechkovskaya, D.Sc. (General Linguistics), Professor, Belarusian State University, Minsk, Belarus;
Hans Robert Mehlig, Ph.D. (Slavic Languages and Literatures), Professor, Kiel University, Kiel, Germany;
Igor Mel’čuk, Ph.D. (General Linguistics), Professor em., University of Montreal, Canada;
Elena V. Paducheva, D.Sc. (General Linguistics), Professor, All-Russian Institute for Scientific and
Technical Information of the RAS, Moscow, Russia;
Vladimir A. Plungian, D.Sc. (General Linguistics), Professor, Vinogradov Institute of Russian Language of
the RAS; Lomonosov Moscow State University, Corresponding Member of the RAS, Moscow, Russia;
Tatyana V. Rozhdestvenskaya, D.Sc. (Russian Language), Professor, Saint Petersburg State University,
Saint Petersburg, Russia;
Maria Di Salvo, Ph.D. (Slavonic Studies), Professor em., University of Milan, Italy;
Anatoly Ya. Shaykevich, D.Sc. (General Linguistics), Professor, Vinogradov Institute of Russian Language
of the RAS, Moscow, Russia;
Alexey D. Shmelev, D.Sc. (Russian Language), Professor, Moscow State Pedagogical University; Vinogradov
Institute of Russian Language of the RAS, Moscow, Russia;
Dmitri V. Sitchinava, Ph.D (Comparative and Contrastive Linguistics and Linguistic Typology), Vinogradov
Institute of Russian Language of the RAS, Moscow, Russia;
Alan Timberlake, Ph.D. (Linguistics), Professor em., University of California, Berkeley; Columbia University,
New York, USA;
Svetlana M. Tolstaya, D.Sc. (Slavic Languages), Professor, Institute of Slavic Studies of the RAS, Moscow,
Russia;
Hannu Tommola, D.Sc. (Russian Language and Literature), Professor em., University of Tampere, Finland;
Zhanna Zh. Varbot, D.Sc. (Slavic Languages), Professor, Vinogradov Institute of Russian Language of
the RAS, Moscow, Russia;
Daniel Weiss, Ph.D (Slavic Languages), Professor, University of Zurich, Switzerland;
Anna Wierzbicka, D.Sc. (Slavic Languages), Professor, Australian National University, Canberra, Australia;
Andrey A. Zaliznyak, D.Sc. (Slavic Languages), Professor, Institute of Slavic Studies of the RAS, Full
Member of the RAS, Moscow, Russia;
Anatoly F. Zhuravlev, D.Sc. (Slavic Languages), Institute of Slavic Studies of the RAS; Vinogradov Institute
of Russian Language of the RAS, Moscow, Russia.
Executive secretary — Anna A. Pichkhadze, D.Sc. (Russian Language), Vinogradov Institute of Russian
Language of the RAS, Moscow, Russia
© Институт русского языка им. В. В. Виноградова РАН, 2015
© Авторы, 2015
Стр.5
СОДЕРЖАНИЕ
Исследования
М. Л. Каленчук.
О позиционном подходе к описанию произносительных явлений....................... 9
О. Е. Иванова.
Стратегии орфографической кодификации в области терминологии................ 21
Е. А. Лютикова.
Согласование, признаки и структура именной группы в русском языке........... 44
М. А. Холодилова.
Согласование с вершиной относительных конструкций
и обособленных именных оборотов в русском языке.......................................... 74
А. Е. Аникин.
К проблеме надежности лексических данных в русской
диалектной лексикографии и этимологии ............................................................ 98
И. И. Макеева.
Акцентуация старопечатных московских и киевских изданий
«Николина жития».................................................................................................118
В. В. Истратий.
Русские издания «Апофегмат» Б. Будного
и формирование норм русского литературного языка в XVIII в. ......................155
Полемика
М. Н. Шевелева.
Некоторые соображения по поводу книги Д. В. Сичинавы
«Типология плюсквамперфекта. Славянский плюсквамперфект»
(М., 2013) ................................................................................................................180
Из истории науки
О. А. Теуш.
Диалектная лексика и местная топонимия в описании
А. С. Панкратова («Миллионы в земле. Поездка на реку Ухту». М., 1914)......210
Информационно-хроникальные материалы
Хроника XLVI Виноградовских чтений. (Н. К. Онипенко) .....................................214
Стр.6
6
Содержание
Отчет о диалектологических экспедициях
(С. В. Дьяченко, И. А. Букринская, И. И. Исаев, О. Е. Кармакова,
А. В. Малышева, А. В. Тер-Аванесова, под общ. ред. А. В. Тер-Аванесовой) .....217
Рецензии
Новые слова и значения. Словарь-справочник по материалам
прессы и литературы 90-х годов ХХ века: в 3 т. /
Под ред. Т. Н. Буцевой, Е. А. Левашова; Институт лингвистических
исследований РАН (Е. В. Маринова)....................................................................251
С. М. Федченко. Словарь русских созвучий. Левые и богатые рифмы:
около 120 000 словоформ (А. С. Кулева) ..............................................................256
Новые книги
Академический словарь русской фразеологии /
Баранов А. Н., Вознесенская М. М., Добровольский Д. О.,
Киселева К. Л., Козеренко А. Д. (П. С. Дронов) ..................................................260
Václav Konzal. Staroslověnská modlitba proti ďáblu:
nejstarší doklad exorcismu ve velkomoravském písemnictví
(= Práce Slovanského ústavu. Nová řada, svazek 40).
Uspořádali a doplnili František Čajka a Martina Chromá (А. А. Пичхадзе)............261
Сведения об авторах ....................................................................................................263
Правила подачи статей ................................................................................................265
Стр.7
CONTENTS
Articles
Maria L. Kalenchuk.
On the positional approach to the description of articulatory phenomena .................. 9
Olga E. Ivanova.
Strategies for standardizing spelling of scholarly terminology ................................. 21
Ekaterina A. Lyutikova.
Features, agreement, and structure of the Russian noun phrase ................................ 44
Maria A. Kholodilova.
Agreement with the head of Russian relative constructions
and detached attributive phrases................................................................................ 74
Alexandr E. Anikin.
To the problem of reliability of lexical data
in Russian dialectal lexicography and etymology ..................................................... 98
Irina I. Makeeva.
Accentuation in the old-print editions of the “Life of St. Nicholas”
issued in Moscow and Kiev .....................................................................................118
Victoria V. Istraty.
Russian editions of the B. Budny’s “Apophthegmata” and the formation
of standard Russian language norms in the 18th century .........................................155
Polemics
Maria N. Sheveleva.
Some considerations upon D. Sitchinava’s book «Typology of the Pluperfect.
The Slavonic Pluperfect» (Moscow, 2013)..............................................................180
History of Russistics
Olga A. Teush.
A. S. Pankratov’s description of dialect lexics and regional toponymy
(“Millions in earth. A Journey to the Ukhta river”. Moscow, 1914)........................210
Reports
Highlights of the 46th Vinogradov Conference (N. K. Onipenko) .................................214
Стр.8
8
Contents
Reports on Dialectological Expeditions of the Vinogradov
Russian Language Institute of the RAS (S. V. Dyachenko,
I. A. Bukrinskaya, O. E. Karmakova, A. V. Malysheva,
A. V. Ter-Avanesova. Ed. by A. V. Ter-Avanesova)..................................................217
Reviews
New Words and Meanings. A Dictionary of Neologisms Based on Media
and Literary Texts of the 1990s (in 3 Volumes) / Ed. by T. N. Butseva,
E. A. Levashova (Institute for Linguistic Studies of the RAS)
(E. V. Marinova) ......................................................................................................251
S. M. Fedchenko. Dictionary of Russian consonances.
Left and rich rhymes (A. S. Kuleva) .........................................................................256
New books
Russian Academy Dictionary of Idioms / Baranov A. N.,
Voznesenskaya M. M., Dobrovolsky D. O., Kiseleva K. L.,
Kozerenko A. D. (P. S. Dronov) ..............................................................................260
Václav Konzal. Staroslověnská modlitba proti ďáblu:
nejstarší doklad exorcismu ve velkomoravském písemnictví
(= Práce Slovanského ústavu. Nová řada, svazek 40).
Uspořádali a doplnili František Čajka a Martina Chromá
(A. A. Pichkhadze)....................................................................................................261
Authors...........................................................................................................................263
Notes for contributors ....................................................................................................265
Стр.9