42 ӘОЖ 622.283 Е.С. Бейсбеков, магистрант, Lylbob_92@mail.ru М.У. Бимбетов, техн. ғылым. канд., доцент, bimbetov_m@mail.ru Комерциялық емес акционерлік қоғамы «Қ. <...> Сәтбаев атындағы Қазақ Ұлттық техникалық зерттеу университеті», «Тау-кен металлургиялық машиналар мен жабдықтар» кафедрасы ШАҢДЫ ГАЗДЫ ЖАРЫЛЫС БҰЛТЫНДАҒЫ ЗИЯНДЫ ЗАТТЕКТЕР ҚОСПАЛАРЫ КОНЦЕНТРАЦИЯЛАРЫНЫҢ ӨЗГЕРУ ДИНАМИКАСЫН ЗЕРТТЕУ Зерттеу нәтижесінде ауа атмосферасына тарайтын шаң мен газ қоспалары концентрациясының уақыт өте өзгеруін және оның концентрациясының шекті рауалы (ШРК) деңгейіне жету уақытын анықтауға мүмкіндік беретін есептеу әдісі келтірілді. <...> Түйінді сөздер: динамика, шаң мен газ бұлты, концентрация, бөлшектер, тығыздық, масса, көлем, ағын, шекті рауалы концентрация. <...> Карьерлерде шаң мен газды, шоғырлана жоғары қарқынмен атқылана ауа атмосферасына бөліп шығаратын негізгі технологиялық процестердің бірі көлемді жарылыс жұмысы. <...> Көлемді жарылыс жұмыстарын жүргізу кезінде, құрамында ұсақ полидисперсті шаң-тозаң және әр түрлі улы газдары бар, көп мөлшерде зиянды заттектері қоспалары қалыптасады. <...> Соның нәтижесінде карьер аймағындағы ауа атмосферасына экологиялық зардап туындатады. <...> Бұл шаң-тозаңды-газды бұлттың көлемді жарылыстар кезінде карьерлерде зиянды қоспалардың шығу мөлшері сандық бағалаудың негізгі факторларының бірі бола тұра, көптеген факторларға байланысты <...>